ODRUCHY PIERWOTNE
Czyli kilka ważnych informacji o podstawowych odruchach…
ATOS, STOS, TOB, MORO
To odruchy, które powstają w życiu płodowym i umożliwiają pierwszą aktywność ruchową, którą dziecko będzie rozwijać przez najbliższe lata. W ten sposób pełnią funkcję przystosowawczą, jednak kiedy są obecne po ukończeniu pierwszego roku życia negatywnie wpływają na funkcjonowanie dziecka….
CZĘŚĆ PIERWSZA
ASYMETRYCZNY TONICZNY ODRUCH SZYJNY-ATOS
Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny pojawia się w 18 tygodniu życia płodowego dziecka, jest w pełni obecny w trakcie porodu, powinien zostać zintegrowany do 6 miesiąca życia dziecka.
ATOS ( Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny) jeszcze za życia płodowego wspomaga ruchy płodu (kopanie ) , ponadto rozwija ruchy jednostronne, wpływa na rozwój napięcia mięśniowego i połączeń nerwowych , stymuluje układ przedsionkowy. W czasie porodu ułatwia noworodkowi wejść w kanał rodny.
Polega on na tym, że kiedy dziecko odwraca głowę na bok, to równocześnie powoduje to wyprostowanie ręki i nogi po tej stronie, w którą zwróciła się głowa i zgięcie kończyn po przeciwnej stronie. W czasie życia płodowego odruch ten rozwija ruchy kopania i poruszania się dziecka w łonie matki, rozwija tonus mięśniowy i stymuluje układ przedsionkowy.
Przypisuje mu się też ważną rolę w rozwoju koordynacji ruchowo-wzrokowej, co umożliwi w przyszłości dziecku dotykanie przedmiotów pod kontrolą wzroku.
Kiedy ATOS spełni swoje zadanie powinien być wygaszony. Jeżeli przetrwa dłużej niż 6 miesięcy lub pozostanie w formie szczątkowej, to może utrudniać wykonywanie naprzemiennych ruchów kończyn.
W pierwszych miesiącach życia Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny:
- Zapewnia przepływ powietrza niemowlęciu leżącemu na brzuchu
- Wpływa na kształtowanie się koordynacji ręka-oko i poczucia odległości ( na długość ramienia)
- Dziecko doświadcza naprzemiennego obciążania stron ciała
Jeżeli Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny się nie „ wygasi” ( nie zintegruje):
- Powoduje trudności z przekraczaniem linii środkowej ciała
- Integrację dwustronną, co u niemowlęcia utrudnia przekładanie zabawki z ręki do ręki, manipulację zabawkami, prawidłowe obroty, raczkowanie i równowagę podczas nauki chodu
ATOS stwarza niewidzialną barierę na linii środkowej, nie pozwalając jej przekroczyć. Dziecko będzie wykonywało zadanie posługując się na raz tylko jedną połowa ciała, co zaburza koordynację obustronną, utrudnia przekraczanie ręką linii środkowej ciała.
Podczas pracy przy stoliku, dziecko z przetrwałym ATOS-em, przyjmuje nieprawidłową pozycję siedzącą, może układać kartkę tylko po stronie ręki piszącej, najczęściej pod kątem. Kiedy dziecko chce spojrzeć na dłoń, którą pisze, chce równocześnie wyprostować palce- dlatego aby utrzymać długopis w dłoni musi się bardziej nad tym skoncentrować co spowalnia proces uczenia się. Przyczynia się to również wyrabiania sobie nieprawidłowego chwytu pisarskiego.
Przetrwały ATOS zaburza też :
- Koordynację ręka-oko i integrację przedsionka z innymi zmysłami,
- Może powodować nie wykształcenie się dominacji stron- nieustalona lub skrzyżowana lateralizacja- wahanie w ruchach, -Zaburzać pracę oczu i wodzenie wzrokiem w linii poziomej ( przekraczanie płynne linii środkowej), co negatywnie wpływa na płynność czytania i pisania,
- Dziecko może mieć problem z wypowiadaniem myśli na piśmie, mieć brzydkie pismo, a ilość i jakość pisma może być zaburzona,
- Wpływa na przyjmowanie nieprawidłowej postawy podczas pisania ( ustawianie się bokiem do blatu, lub przechylanie na stronę potyliczną),ustawianie kartki pod kątem,
- Zaburza równowagę u dziecka uczącego się chodzić
- Może powodować zaburzenia wzrokowo percepcyjne, szczególnie z symetrycznymi reprezentacjami figur,
- Zaburzać równowagę przy ruchach głowy,
- Powodować ruchy jednostronne podczas chodzenia, skakania.
Źródło - https://positive-therapy.pl/2021/11/14/czym-jest-atos-i-stos/
Bibliografia:
Zbigniew Przyrowski „ Integracja Sensoryczna Wprowadzenie do teorii, diagnozy i terapii”.
Jagna Czochańska „Badanie i ocena neurorozwojowa niemowląt i noworodków”.
Opracowała
Katarzyna Gębczyk